Các phương pháp điều trị sỏi tiết niệu

            Sỏi tiết niệu là bệnh lý thường gặp tại hệ tiết niệu, tỷ lệ mắc sỏi chiếm 2-12% dân số. Trong đó sỏi thận chiếm 40%, sỏi niệu quản 28%, sỏi bàng quang 26%, sỏi niệu đạo 4%. Đa số sỏi hình thành từ thận, sau đó di trú theo dòng nước tiểu tới các vị trí khác của đường niệu.

        -  Tùy theo kích thước, vị trí sỏi có thể gây tắc nghẽn hoàn toàn hoặc không hoàn toàn gây nên tình trạng ứ niệu, giãn đài bể thận, niệu quản, suy giảm chức năng thận. Nếu tình trạng ứ trệ xảy ra đồng thời hai bên thận gây suy thận cấp.

        - Sỏi cứng, có bề mặt sắc cạnh cọ xát làm rách xước niêm mạc gây chảy máu, xơ hóa nhu mô thận, thành ống dẫn niệu làm hẹp đường niệu làm nặng thêm tình trạng tắc nghẽn.

        - Sự tắc nghẽn ở đường niệu là yếu tố thuận lợi cho sự phát triển của nhiễm khuẩn; xác vi khuẩn, xác bạch cầu, niêm mạc viêm thoái hóa bong ra kết tinh lại tạo thành sỏi.

            Triệu chứng thường gặp nhất của sỏi tiết niệu là đau vùng mạn sườn thắt lưng (90%). Đau có thể cấp tính: đột ngột dữ dội vùng thắt lưng lan xuống vùng bẹn sinh dục cùng bên. Đau mạn tính: cảm giác nặng nề, đau tức khó chịu vùng thắt lưng, đau tăng khi vận động mạnh. Các triệu chứng khác có thể có như đái máu, đái buốt, đái ra sỏi…

            Các phương pháp điều trị sỏi tiết niệu tại bệnh viện Nam Thăng Long     

            Có nhiều phương pháp điều trị sỏi tiết niệu. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào vị trí, hình dáng, kích thước sỏi, tình trạng toàn thân của bệnh nhân, biến chứng của sỏi.

1. Điều trị nội khoa: tống sỏi đối với sỏi nhỏ (<7mm) chức năng thận còn tốt, chưa có biến chứng: giảm đau, giãn cơ trơn, vận động, lợi tiểu đông y, uống nhiều nước. Điều trị nội khoa giảm triệu chứng đối với sỏi to, ảnh hưởng chứng năng thận nhưng bệnh nhân mắc bệnh mạn tính nặng, thể trạng yếu không cho phép can thiệp ngoại khoa hoặc cơ sở điều trị không đầy đủ trang thiết bị, chuyên môn.

2. Điều trị phẫu thuật:

• Mổ mở: áp dụng cho sỏi san hô, nhiều viên, dị dạng đường niệu hay sau thất bại khi sử dụng các phương pháp khác. Ưu điểm là có thể lấy sạch sỏi, chi phí thấp. Nhược điểm là có nguy cơ tai bến, biến chứng cao trong và sau mổ, nằm viện dài ngày.
• Các phương pháp ít sang chấn:

​+ Tán sỏi ngoài cơ thể: Áp dụng cho sỏi thận, sỏi niệu quản nhỏ, ít sỏi. phương pháp này chỉ áp dụng được cho sỏi nhỏ. Thường phải tán nhiều lần, tỷ lệ sót sỏi cao.

+ Tán sỏi nội soi niệu quản ngược dòng (sử dụng ống soi cứng hoặc ống soi mềm): áp dụng cho sỏi niệu quản, sỏi thận đơn giản ( sỏi nhỏ, ít sỏi). Ưu điểm là tỷ lệ sạch sỏi cao, ít tai biến biến chứng, ra viện sớm. Nhược điểm là chi phí cao, đòi hỏi trình độ chuyên môn cao, trang thiết bị hiện đại.

+ Tán sỏi qua da: áp dụng cho sỏi san hô, sỏi thận, sỏi niệu quản 1/3 trên có kèm dị dạng niệu quản.

+ Phẫu thuật nội soi lấy sỏi: áp dụng cho các trường hợp sỏi không có chỉ định điều trị bằng phương pháp ít sang chấn hoặc thất bại khi sử dụng các phương pháp ít sang chấn.

            Hiện nay, ngoài các phương pháp điều trị sỏi truyền thống như mổ mở lấy sỏi, phẫu thuật nội soi lấy sỏi, tại Bệnh viện Nam Thăng Long đã và đang áp dụng các phương pháp điều trị sỏi tiết niệu hiện đại, kỹ thuật cao như tán sỏi nội soi ngược dòng sử dụng ống soi cứng và ống soi mềm, tán sỏi qua da bằng đường hầm nhỏ, với nhiều ưu điểm như tỷ lệ sạch sỏi cao, hạn chế nhiều biến chứng do phẫu thuật, không có vết mổ, hoặc vết mổ nhỏ (<1cm), bệnh nhân xuất viện sớm 1-2 ngày sau phẫu thuật.

Bs. Nguyễn Hồng Nam - Khoa Ngoại TH